Laimi zatlang nun nuamnak vialte a hrawktu thil hi phun ruk in ka vun ttial. zeicadah phun ruk in ka ttial kan ti ahcun, paruk cu Sehtan number a si.
1. Denominationalism
Denominationalism timi cu Khrihfabu kuai lengmang nak, Khrihfabu tamtuk in dirhnak, mah Khrihfabu lawng zawnruahnak le Khrihfabu ruang i iremlonak hna hi a chim duh mi a si. Laitlang ah aherh lem lo mi Khrihfabu tamtuk in kan dirh mi nih hin kan ram a hrawk cikcek. Kan ram nuamhnak a hloh. Laitlang khua fa tete zongah bu tamtuk kan um hna caah, pumhkhawmh a har, hlasak a har, idawtnak a tlawm ter i ipurupnak a zorter. Matupi peng Lawngdan khua cu inn hra lawng an si. Khrihfabu pathum an um. Bu khat ah inn thum cio in an i tthen. An khua an tlawm thlathlak he pumhkhomh ah an tlawm chinchin rih. Denominationalism nih separatist movement a hrin i, bu ruangah chungkhat, hawikawm i dawtkhawhlonak zong tampi a chuahpi.
2. Racism
Laitlang zatlang nun a nuam lo ter tu hi racism a si fawn. Asullam cu miphun dang lungput, miphun dang huatnak, miphun dang zeirellonak le miphun dang theidannak hna an si. Hihi Laitlang ah a tthawng nagingai mi a si i, miphun pakhat le pakhat idawt lo nak a hrin. Kan khua cio, kan tlang cio, kan peng cio, kan miphun cio ti mi thinlungput ngeihnak a chuah pi. Eg. Falam, Hakha, Thantlang hna zong hi miphun pakhat kan si ko nain racism kan ngeih tuk ruangah idawtlonak le ikomhkhawhlonak a chuah ter nak tampi a um. Racism Laitlang ah a tthawn chung poh cu dawtnak a leng kho lai lo. Lungrualnak a um kho lai lo. Cucaah racism hi kan thlua hna a hau cang. Ram tthangcho mi ahcun racism hi an doh bik mi a si cang.
3. Androcentrism
Androcentrism timi cu nu zei i rellonak, palawng zei i irelnak kha a chim duh mi a si. Nu hi Pathian nih a dawt ve mi hna an si, a hman ve mi hna an si ti theih lo khi a si. Nu hi pa tlukin an biapi ve ko ti thei thiam lo i nu hi pa nakin a niam deuh le santlailo i ruahnak lungput le tuahsernak hi kan Laitlang ah a sang ngaingai. Nu santlai lo i kan ruah mi hna le rianttuan kho lo ding in kan ruah mi ruangah hin kan ram ah nu fel mi tampi cu rianttuan kho lo in an um.
4. Xenophilia
Xenophilia ti mi cu mah miphun kha zeiah i rel lo i, miphun dang kha a sang ngai le a ttha ngai i ruah i va ttihzah, va upat ngai khi a si. Laimi nih hin xenophilia hi kan hman ngaingai caah Laimi le Laimi hi zeihmanhah ai rel lo mi kan tam, ai ttiahzah le ai upat lo mi zong kan tam. Miphun dang vial cu kan ttih taktak hna cun kan ttiizah taktak fawn hna. Mirang kan ttih ning hna, Kawl kan ttih ning hna khi zohchia ngai kan si hna.
5. Alcoholism
Alcoholism cu zu nih a tlaihmi hna nun khi asi. Laimi zu dingmi cu intoxicated an si dih. Intoxication ti cu zurit i a tlawkciar mi, ai hrocer mi, mi a ngiar peng mi, buai ai tim peng mi khi an si. Vawlei cung zuding mi lakah Laimi zuri mi hi huat an tlai bik, ttih an nung bik, luak an chuak bik tininglaw ka palh lem lai lo. Hi zudin tthiam lo nak nih hin kan khua kan ram nuam lo dih in a tuah. Zuri sual pawl ramdang nan peem dih hnu in kan Laitlang hi tlawmte cu a van nuam deuh.
6. Ageism
Ageism or agism ti mi cu upa te zeirellonak hi a si. Upa ttihzah a thiam lo bikmi ahhin Laimi hi kan i tel lai. Nu le pa hmanh bia roro in a chawnmi miphun hi Laimi kan si. Mah pastor te hmanh a nehsawhmi le a nihsawhmi hi Laimi kan si. Credit: Dr. Aung Myint Thang
